KUŞKONMAZ

Bilimsel İsim Asparagus officinalis

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Zambakgiller familyasındandır. Anayurdunun neresi

olduğu bilinmeyen kuşkonmaz bitkisinin, Asya ve Afrika kıtaları ile Akdeniz

havzasında yetişen 150 kadar türü vardır. Bunlardan bazısı ince yapraklan

nedeniyle süs bitkisi olarak, kimisi de genç sürgünleri sebze olarak ve yenmek

üzere yetiştirilmektedir. Konumuzu en çok ilgilendiren Tıbbi kuşkonmaz (A.

officinalis) türü, ülkemizde Trakya ve Doğu Anadolu'da yabani olarak yetiştiği

gibi, bazı yerde kültürü de yapılmaktadır. 50-150 cm. boylanabilen, çokyıllık

dayanıklı otsu bitkidir. Kökü, toprak altındaki kısa rizomundan (kökgövde)

uzayan etli ve beyaz saçaklar halindedir. Yaprakları bitkinin uzun gövdesini

örten zarımsı küçük pullar şeklinde olur ve çabuk dökülür. Sarımsı renkli

çiçekleri yazın tek tek ya da çiftler halinde yaprakların koltuğunda açar ve

olgunlaşınca kırmızı renkli üzümsü meyveler verir. Kumlu ve kuru toprakları

seven, özenli bakımı gerektiren kuşkonmaz bitkisi, tohumundan ürer. Ama

ağır geliştiğinden bitki kökünden bölünerek çoğaltılır. Gene de bitki ancak

üçüncü yılının sonunda ürün verir.

Kuşkonmazın gövde, rizom ve kök saçaklarında doğal şekerler, mannit,

koniferin adlı glikozit, asparajin ile A ve C vitaminleri bulunur. Kuşkonmazın

körpe sürgünleri Batı ülkelerinde makbul bir sebze olarak, soyulup suda

haşlanarak ve üzerinde tereyağı gezdirilip maydanoz serpilerek sıkça yenir.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Bitkinin genç sürgünleri gibi, rizom ve kök saçakları da tıbbi yönden önemli

etkiler taşır. Bu etkileri şöyle sıralayabiliriz:

• Güçlü bir idrar söktürücüdür. idrara çok keskin bir koku verir. Bu durum

normaldir ve endişeye gerek yoktur.

• Kalp yetmezliğinden ötürü bedende oluşan ödemlerin boşaltılmasında etkili

olur. Kalbi güçlendirir.

• Bedende biriken fazla suların atılmasını sağlar. Böylece kanı temizler.

• Kum döktürücüdür.

• Cilde canlılık verir.

Bu etkileri sağlamak için kuşkonmazın rizom ve kök saçakları sonbaharda

bitkinin toprağı kazılıp çıkarılır, iyice temizlenir ve gölgede kurutulur.

Parçalara ayrılan kurumuş köklerden 1-2 tatlı kaşığı alınıp 1 bardak suda

kaynama noktasına kadar ısıtılır. Daha sonra ateş kısılarak 10-15 dakika daha

ısıtma işlemi sürdürülür. Böylece elde edilen dekoksiyondan günde iki kez

birer bardak içilir.

Ya da daha pratik olarak kuşkonmazın körpe sürgünlerini sebze olarak

yediğimizde, bitki bu etkilerini aynen ortaya koyar. Bu nedenle, Batı

ülkelerinde sıkça tüketilen bu sebzenin, ülkemiz mutfağında daha sıklıkla yer

almasını diliyoruz.

UYARI

• Böbrekleri rahatsız olan kişiler kuşkonmazı seyrek ve az yemelidir.