KUZUKULAĞI

Bilimsel İsim Rumex türleri

Bilinen İsmileri Ebemekşisi, Ekşilik, Ekşimik, Turşuotu

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Karabuğdaygiller familyasındandır. Anayurdu

bilinmeyen kuzukulağı türleri, Anadolu'da kalkerli topraklar dışında gölgelik

ve nemli yerlerde yaygın olarak yetişen, çokyılık otsu bitkilerdir. Rumex cinsi

bitkilerden burada yalnızca Büyük kuzukulağı (R. acetosa) ve Küçük

kuzukulağı (R. acetosella) türlerinden söz edeceğiz. Bu türler 60 cm'ye kadar

boylanabilir. Gövdesi kabarık çizgili, sulu ve kırmızımsı renklidir. Ok biçimli,

iri ve kabarık yaprakları tüysüz olur. Yaz aylarında açan başak halindeki

pembemsi renkli, sık dizilişli çiçekleri koparıldıkça bitki yapraklar verir.

Çiçeklerinden, parlak koyu kahverengi minik tohumlan olgunlaşır. Kuzukulağı

türleri, döktüğü tohumlanyla çoğalırken, istenirse köklerinin bölünmesiyle de

çoğaltılabilir.

Kuzukulağı türlerinin tadı ekşi olan yapraklan A, B ve C vitaminleriyle

potasyum yönünden zengindir. Körpe yapraklan çiğ olarak salatalarda ya da

ıspanak gibi pişirilip sebze olarak yenir.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Benzer özellikler taşıyan Büyük ve Küçük kuzukulağı türlerinin Tedavi ve Kullanım Şekilleri

ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir:

• Yaprakları, böbrekleri çalıştırır, idrar söktürücüdür.

• C vitamini yönünden zengin olduğu için iskorbit hastalığının

iyileştirilmesinde yararlıdır.

• Bedeni güçlendirici toniktir.

• Hafif müshil etkisi vardır.

Bu etkilerinden yararlanmak üzere, bitkinin yıl boyunca yeşil kalan körpe

yapraklan toplanmalı, salatalara katılıp çiğ olarak bolca yenilmelidir.

• Yaprakları, çıbanların iyileştirilmesinde etkili olur.

• Güneş yanıklarında rahatlatıcıdır.

Bu etkilen sağlamak üzere, körpe kuzukulağı yaprakları toplanır. Ezilerek yara

lapası yapılır ve şikâyet edilen yerlere dıştan uygulanır.

• Gene yapraklan, güneş çarpması ve bitkinlik durumlarında iyileştiricidir.

Bunun için bitkinin taze yapraklarıyla % 2 ya da % 3'lük infüzyon hazırlanır.

Yani, 1 litre kaynar su, 20 ya da 30 gr. kuzukulağı yaprağının üzerine

dökülerek 15-20 dakika demlendirilip infüzyon elde edilir. Bu infüzyondan,

günde iki-üç kez birer bardak içilir.

• Kuzukulağı türlerinin kökleri, antrakinon türevleri içerdiğinden müshil etkisi

vardır.

• Safra söktürücüdür.

Bu etkilerinden yararlanmak üzere, bitkinin toprağı kazılıp kökleri çıkarılır ve

temizlenir. Bunlarla % 3-5'lik dekoksiyon hazırlanır. Yani, 1 litre sıcak suya

30-50 gr. kadar parçalanmış bitki kökü konulup 15-20 dakika kadar ağır ağır

kaynatılır. Elde edilen dekoksiyon, günde iki-üç kez birer bardak olarak içilir.

UYARI

• Romatizması, böbrek ve gut hastalığı olanlar kuzukulağı yememelidir.