NANELER

Bilimsel İsim Mentha türleri

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Ballıbabagiller familyasındaki aynı cinsten 25 kadar

çokyıllık dayanıklı otsu bitkinin genel adı Nane'dir. Dünyanın tüm ılıman ve

astropikal bölgelerine yayıldığı gibi ülkemizde de 7 türü yetişmektedir. Nemli

ve gölgelik yerleri çok seven nane türleri, 3-100 cm. arasında boylanabilirler.

Dört köşe kesitli, kırmızımsı gövde ve dalları; karşılıklı dizilen, kenarları dişli,

keskin ama hoş kokulu koyu yeşil yaprakları ve dal uçlarında kümeler

oluşturarak temmuz-ağustos aylarında açan leylak, pembe ya da beyaz renkli

çiçekleri vardır. Koyu kahverengi, minik taneli ve küremsi biçimli tohumları

olur. Nane türleri, döktüğü tohumlarıyla çoğalır ya da çoğaltılır.

Türleri arasında en çok kültürü yapılanı (yani insan eliyle üretileni) Bahçe

nanesidir (M. piperita). Bu türün yaprak, sap ve çiçeklerinde mentol, menton,

jasmon vb. maddeleri içeren uçucu yağ ile tanen, reçine, acı bitki esansı ve

bazı organik maddeler bulunur. Nanenin tazesi ya da kurutulmuşu baharat

olarak kullanıldığı gibi ilaç, yiyecek ve parfümeri alanlarında da kullanım yeri

bulur.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Nanenin Tedavi ve Kullanım Şekilleri şöylece sıralanabilir:

• Sindirim salgılarını artırdığından mide ve bağırsaklardaki sindirim işlemini

kolaylaştırır.

• İç organların kaslarında yatıştırıcı etkiler yapar.

• İçerdiği uçucu yağlar nedeniyle mide bulantılarını keser. Gebelikteki ve

yolculuklardaki kusma refleksini bastırır.

• Mide ve bağırsak gazlarını söktürücüdür.

• Beden üzerinde güçlendirici (tonik) etkisi vardır.

• Bağırsaklardaki kolit yaralarının iyileşmesinde etkili rol oynar.

• Grip ve nezlede yüksek ateşin düşürülmesinde değerli bir yardımcıdır.

Bu etkilen sağlamak üzere, nane şöyle kurutulur: Bitki çiçek açmadan önce

sap, yaprak ve goncah dalları toplanıp çok sıkmadan demetler halinde bağlanıp

gölgelik ve havadar yerlere asılır. Böylece kurutulmuş yaprak, sap ve çiçek

goncalarından bir büyük tutamı alınır. Üzerine bir bardak kaynar su dökülüp

10 dakika demlendirilerek infüzyon hazırlanır. Hiçbir yan etkisi olmadığından

istenilen sıklıkta içilir.

Nanenin yukarda sayılan Tedavi ve Kullanım Şekilleri nden yararlanmak için, ikinci kullanım

şekli, taze yapraklarının suyla damıtılarak nane ruhu elde edilmesidir. Böylece

elde edilip piyasada satılan naneruhunun 2-10 damlası bir şekerin üzerine

damlatılarak alınır.