MOR SÜSEN

Bilimsel İsim İris germanica (ya da İ. versicolor)

Bilinen İsmileri Mezarlık zambağı, Mor zambak

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Süsengiller familyasındandır. Kuzey Yarıküre'nin

sıcak ve ılıman iklim kuşağındaki bölgelerde yetişen ve gösterişli çiçekler açan

mor süsen, ülkemizde de birçok yerde süs bitkisi olarak üretilmektedir.

100-150 cm'ye kadar boylanabilen, çokyıllık dayanıklı otsu bitkidir. Sivri uçlu

yaprakları, 50 cm. kadar uzunlukta kılıçsı biçimli, paralel damarlı ve açık yeşil

renklidir, ilkbahar sonu ile yazın başaklar halinde açan baygın kokulu ve mor

renkli iri çiçekleri üçer adet çanak ve taç yaprağından oluşur. Bu çanak ve taç

yaprakları almaşık olarak dizilmiştir. Çiçeğin çanak biçimini alan ortası sarı

renktedir. Burada erkek ve dişi organları yer alır. Mor süsenin rizomu

(kökgövdesi) kalın, güçlü ve dallara ayrılan yapıdadır. Bitki 2-3 yılda bir,

yerinden sökülerek rizomları bölünür. Bunlar ayrı yerlere dikilerek bitki

çoğaltılır.

Mor süsenin konumuzu en çok ilgilendiren bölümü olan rizomu uçucu yağ,

yapışkan bitki sıvısı, nişasta, şeker, reçineli maddeler, tanen, salisilik asit ve

iridin adlı maddeyi içerir. Mor süsenin güçlü kokulu çiçekleri parfümeri ve

kozmetik endüstrilerinde kullanılmaktadır.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Bitkinin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir:

• Safra söktürücüdür.

• Karaciğer ve safrayla ilgili peklik durumlarında değerli bir müshil etkisi

sağlar.

• İdrar söktürücüdür.

• Bedendeki yangıları hafifletir.

• Tükürük salgısını artırır.

Bu etkilerinden yararlanmak üzere, mor süsenin rizomu sonbahar mevsiminde

toprağı kazılarak çıkarılır. Temizlenir ve havadar, gölge bir yerde özenle

kurutulur. Parçalanan rizomundan 1/2-1 tatlı kasığı alınıp 1 bardak suda

kaynama noktasına kadar ısıtılır. Daha sonra ateş kısılarak ısıtma işlemi 10-15

dakika daha sürdürülür. Böylece elde edilen dekoksiyondan, günde üç kez

birer bardak içilir.

• Egzama ve sedef hastalığı gibi kronik deri sorunlarında iyileştirici etkiler

yapar.

Bu durumlarda şikâyet edilen yerlere bu dekoksiyon dıştan ovularak uygulanır.