KOYUNGÖZÜ

Bilimsel İsim Tanacetum parthenium (ya da Bellis perennis)

Bilinen İsmileri Çayırpapatyası, Koyun çiçeği

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Bileşikgiller familyasındandır. Anayurdu

bilinmeyen, ancak yurdumuzda Marmara, Ege ve Karadeniz bölgelerindeki

çayırlarda, bahçe, tarla ve yol kenarlarında yabani olarak yetişen çokyıllık

dayanıklı otsu bitkidir. 60 cm'e kadar boylanabilir. Yuvarlak kesitli gövdesi

hafif tüylü, açık yeşil renkli ve dallara ayrılan yapıdadır. Hoş kokulu yapraklan

derin girintili, yeşil, kimi zaman da sarı-yeşil renkli olur. Yaz ortalarında

küçük ve gevşek salkımlar halinde uzun sapların ucunda açan çiçekleri bazı

papatya türlerininkine benzer. Çiçeğin ortası, Matricaria türü papatyalarınki

gibi basıktır. Dışta beyaz dilsi ve ortada sarı renkli tüpsü çiçekleri yer alır.

Olgunlaşan çiçekleri açık kahverengi, minik, dar ve yassı tohumlarını

oluşturur.

Güneşli yerleri, kuru ve süzek toprakları seven koyungözü, döktüğü

tohumlarla çoğalır. Koyungözü bitkisi uçucu yağlarla partenolit gibi bazı

esterleri içerir. Anadolu'da kimi yerlerde körpe yapraklan sebze olarak yenilir.

Kimi yerlerde de acımsı tadı nedeniyle bitkinin yaprakları bazı yiyeceklere

çeşni vermesi için katılır. Gene bu yapraklar, güveleri kaçırması için koku

torbalarına konulur.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Baş ağrısını kesici etkisi Antik çağlarda da bilinip bu amaçla kullanılan

bitkinin, Tedavi ve Kullanım Şekilleri ve onlardan yararlanma yöntemleri şöyle sıralanabilir:

• Koyungözü bitkisinin baş ağrısı ve migreni kesme etkileri son zamanlarda

yeniden keşfedilmiş gibidir.

• Kaslardaki spazmı çözücüdür. Belki de bu nedenle baş ağrısı ve migrene

karşı yararlı etkileri bulunmaktadır.

• Baş dönmesi ve kulak çınlamalarında diğer ilaçlarla birlikte alındığında

onların etkilerini artırarak yararlı olur.

• Hafif yatıştırıcı etkisi vardır.

• Bedeni güçlendirici toniktir.

• Yangılı artride karşı etkili olur.

• Ağrılı aybaşı dönemlerinde ağrıları hafifletir. Aybaşı gecikmelerini önler.

Bu etkilerinden yararlanmak üzere, ilkbahar ve yaz mevsimi boyunca, daha

iyisi bitki çiçek açmadan önce körpe yapraklan toplanır. Taze ya da

dondurulmuş (çözüldükten sonra) 3-5 yaprağı, ekmeğin arasına konulup

yenilerek kullanılır. Bu şekilde, o anki baş ağrıları ve migrene iyi gelen

koyungözünün, migrenin kalıcı tedavisi için alımına 3-6 aylık sürelerle devam

edilmelidir. Baş ağrısı ve migrenin o anda geçiştirilmesi ve diğer etkilerinden

yararlanılması için, bitkinin körpe yapraklarından 3-5 tane alınıp kaynar suda

10-15 dakika demlendirilerek elde edilen infüzyonu, çay gibi içilebilir.

UYARI

• Bitki, ağzı duyarlı kişilerde ağız ülserlerine neden olabilir.

• Gebe kadınlar koyungözü bitkisini almamalıdır.