KEDİNANESİ

Bilimsel İsim Nepeta çatarla

Bilinen İsmileri Nezleotu, Pisikotu

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Ballıbabagiller familyasındandır. Anayurdu

bilinmemekte; ülkemizde iç ve Doğu Anadolu bölgelerinde doğal olarak

yetişmektedir. 50-100 cm. boylanabilen, çokyıllık dayanıklı otsu bitkidir. Dört

köşe kesitli, boydan kabarık çizgili, hafif tüylü, keskin acı kokulu ve yeşil

renkli gövdesi dallara ayrılan yapıdadır. Kalp biçiminde, üzeri sarı lekeli,

kenarları dişli ve gri-yeşil renkli yapraklarının altı ince tüylü olup çiftler

şeklinde dizilmiştir. Bu yapraklara dokunulduğunda, ele nane kokusu siner.

Kediler bu kokuyu pek sevdiğinden bitkiye sürtünür ya da bitkinin üzerine

yatarlar. Kedinanesi mavimsi-mor renkli, beyaz noktalı, keskin kokulu

çiçeklerini yaz mevsiminde başaklar oluşturarak açar. Oval biçimli,

kahverengi minik tohumlarının bir ucunda beyaz benek vardır. Güneşli ya da

az gölgeli yerleri, süzek toprakları seven bitki, her türlü toprakta yetişmekte ve

tohumlarıyla çoğalmaktadır, istenirse ilkbaharda bitki bölünerek çoğaltılabilir

ve kedilerden korunarak yetiştirilir.

Kedinanesi bitkisinde strenellol, geraniol ve sitral adlı maddeleri içeren uçucu

yağ, acı esanslar, tanen ve C vitamini bulunur. Nane kokulu yaprakları ve

körpe sürgünleri bazı yerlerde salatalara katılır. Çeşni vermesi için yaprak ve

sürgünleriyle etler ovulur. Kedinanesi, bulunduğu bahçelere bal arılarını çeker.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Bitkinin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir:

• Midevidir: Mide rahatsızlıklarını ve sindirim güçlüklerini giderir. Mide ve

bağırsak gazlarını söktürür. Mide kramplarını çözer.

• Spazm çözücüdür.

• Çocuklarda diyareyi giderici, mükemmel bir ilaçtır.

• Yatıştırıcıdır. Bedeni rahatlatarak gevşetir.

• Uykusuzluk durumunda kullanılır. Kısa zamanda uyku getirir.

• Geleneksel olarak kullanılagelen soğuk algınlığı ve grip ilaçlarından biridir.

• Güçlü terletici etkisi bulunduğundan bronşit gibi hastalıklarda, ateşlilik

durumlarında kullanılır ve kısa sürede beden ateşini düşürür.

Bu etkileri sağlamak için kedinanesinin yaprak ve çiçekleri yaz başı ya da

sonbaharın başlarında toplanır. Gölgelik yerde özenle kurutulur. 2 tatlı kaşığı

kurumuş bitki karışımı alınıp 1 bardak kaynar suda 10-15 dakika süreyle

demlendirilir. Böylece elde edilen infüzyondan günde üç kez birer bardak

içilebilir.

• Kedinanesi bitkisinin doku ve damar büzücü etkisi vardır. Çıbanların

tedavisinde kullanılır.

• Antiseptik (mikrop kırıcı) etkisi bulunur. Akne tedavisinde etkili olur.

• Şakakta duyumsanan rahatsızlığa ve baş ağrılarına iyi gelir.

Çıban tedavisinde kedinanesinin körpe yaprakları ve çiçekli başağı ezilip yara

lapası yapılır. Bu lapa çıbanlara sürülür. Akne, baş ağrısı ve şakakta

duyumsanan rahatsızlıklar için yukarıda tarifi verilen infüzyon, ovuşturularak

yüze ve şakaklara uygulanır.