HATMİLER

Bilimsel İsim Althaea türleri

Bilinen İsmileri Tıbbi hatmi, Gülhatmi

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Ebegümecigiller familyasındandır. Anayurdunun

Çin olmasına karşın hatmi türleri Eski Dünya'nın tüm ılıman iklim bölgelerine

yayılmıştır. Türlerine göre bir, iki ya da çokyıllık bitki olan hatmiler, 10 cm.

ile 2 m. arasında boylanabilir. Süs bitkisi olarak yetiştirildiği gibi, doğada

kendiliğinden de yetişirler. Gövdesi yuvarlak kesitli, kadifemsi görünüşlü ve

açık yeşil renklidir, iri ve kalın yaprakları kadifemsi dokulu, kenarları dişli,

gözyaşı biçimli ve gri-yeşil renklidir. Türlerine göre beyaz, sarı, turuncu,

kırmızı, pembe ve mor renkte açan çiçekleri 7,5-10 cm. genişlikte ve

gösterişlidir. Uzun ve kalın kökü lifli dokulu ve yapışkan bitki sıvılıdır. Açık

kahverengi tohumları disk biçimlidir. Hatmi türleri tohumuyla; gövde

çelikleriyle ya da bitki tabanının bölünmesiyle çoğaltılır.

Tıbbi hatmi (A. offidnalis)'ın kökü % 25-35 oranında bitki sıvısı, nişasta,

sakkaroz, tanen, pektin ve asparin; yaprakları yapışkan sıvı ile eser miktarda

esans içerir. Bazı yerlerde hatmi çiçekleri ve körpe yapraklan salatalara katılır.

Körpe yaprakları sebze gibi haşlanarak yenilir.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Kimi zaman tıbbi yararları için yerine Gülhatmi (A. rosea) türünün kullanıldığı

Tıbbi hatminin bu Tedavi ve Kullanım Şekilleri ve onlardan yararlanma yöntemleri aşağıda

özetlenmiştir:

• Mideyi yatıştırır, bağırsakları yumuşatır.

• İdrar söktürücüdür.

• Nezleyi hafifletir. Göğsü yumuşatır ve balgamı söktürür.

Bu etkilerinden yararlanılmak üzere, hatminin çiçek açışından sonra toplanan

yaprakları, gölge ve havadar bir yerde kurutulur, 1 tatlı kaşığı kurumuş

yaprak, 1 bardak su içinde kaynama noktasına kadar ısıtılır, sonra ateş

kısılarak 10-15 dakika daha ısıtma işlemi sürdürülür. Böylece hazırlanan

dekoksiyondan günde üç kez birer bardak içilir.

• Hatmi sakinleştiricidir.

• Ağız, boğaz ve diş diplerindeki ülserlere iyi gelir.

Bu durumlar için, yukarıda anlatıldığı şekilde kurutulan hatmi

yapraklarından 1 -2 tatlı kaşığı alınıp üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek ve

10 dakika demlendirilerek bir infüzyon hazırlanır. Sakinleştirici etkisi için

günde üç kez birer bardak infüzyon içilir. Aynı infüzyonla yapılan gargara,

ağız ülserlerine iyi gelir.

• Ayrıca hatmi bedendeki yaraları iyileştirir.

Bunun için, hatmi yaprakları ezilerek bir yara lapası hazırlanır. Bu lapa

yaralara dıştan uygulanır.