DULAVRATOTU

Bilimsel İsim Arctium lappa (ya da Lappus officinalis)

Bilinen İsmileri Dulkarıgömleği, Hanımyaması

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Bileşikgiller familyasındandır. Anayurdu

bilinmeyen, ülkemizde Doğu ve Kuzey Anadolu bölgelerindeki kırsal kesimde

ve yol kenarlarında yetişen çokyıllık dayanıklı otsu bitkidir. Gölgelik ve nemli

yerleri seven dulavratotu 30-60 cm. boylanabilir. Dallara ayrılan dik bir

gövdesi; iri yaprakları; yaz aylarında açan parlak morumsu ya da kırmızı

çiçekleri vardır. Yapraklarının altı tüylü, damarlı ve beyaz renklidir. Çiçek

yakınındaki yaprakları daha küçük olur. Çiçek bürgülerinin üzerindeki

çengeller, kırda dolaşan hayvanların postuna takılır. Böylece bitkinin tohumu

çevreye dağılır. Bitki, bu tohumlarıyla çoğalır.

Dulavratotunun rizomu (kökgövdesi) ve yaprakları inülin, uçucu yağ, tanen,

acı glikozitler, mikrop kırıcı bazı maddeler ile alkaloitleri içerir. Bitkinin

yaprakları, Doğu Anadolu bölgemizde sebze olarak yenir.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Romalılar döneminden beri sağlığa yararlı etkileri bilinen dulavratotunun bu

Tedavi ve Kullanım Şekilleri ve onlardan yararlanma yöntemleri şöyl sıralanabilir:

• İdrar söktürücüdür.

• Hafif müshil etkisi vardır.

• Bedeni güçlendirici bir toniktir.

• Kanı temizler.

• Terleticidir.

• Gut hastalığına karşı olumlu etkisi görülür.

• Sindirim ve safra salgılarını artırarak sindirimi kolaylaştırır, iştahı açar.

Sayılan bu etkileri sağlamak üzere sonbaharda toprağı kazılıp çıkarılan kökü

temizlenir. Dilimlenerek özenle kurutulur, 1 tatlı kaşığı kurumuş kökü 1

bardak suda kaynama noktasına getirilip ateş kısılır, ısıtma 10-15 dakika daha

sürdürülerek hazırlanan dekoksiyöndan günde üç kez birer bardak içilir.

• Dulavratotu aynca deri sorunlarının tedavisinde etkili olur. Yağlı ve akneli

ciltlere iyi gelir. Saçlardaki kepeği keser. Derideki yara ve ülserlerin

iyileşmesini hızlandırır. Egzama ve sedef hastalıklarına karşı iyileştirici etkiler

yapar.

Bu tür deri sorunlarına karşı olumlu etkilerini sağlamak üzere, bitkinin

yapraklanyla yara lapası hazırlanır. Şikayet edilen yerlere lapa dıştan

uygulanır. Ancak sedef hastalığı ve egzamada tedaviye iyileşme belirtileri

görülene değin, uzun süre devam edilmelidir.

• Dulavratotu romatizma ağrılarına karşı da etkili olur.

Bu olumlu etkiyi sağlamak için, bitkinin körpe ve iri yapraklarının tüylü alt

tarafı ağrılı yere konulup bezle sarılarak, gece boyu kaymadan orada kalması

temin edilir. Bu uygulama o günkü ağrıların geçirilmesinde etkili olur. Kalıcı

tedavi için yukarıda hazırlanan yara lapası bir tülbentin içine yayılarak

romatizma ağrılı yere sarılmalı, tedaviye uzun süre devam edilmelidir.