BAYIRTURPU

Bilimsel İsim Armoracia rusticana

Bilinen İsmileri Eşekturpu, Karaturp, Yabanturpu

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Turpgiller familyasındandır. Anayurdu Akdeniz

bölgesidir. Ama, günümüzde tüm ılıman iklim kuşağındaki yerlerde ve

ülkemizde yaygın olarak yetiştirilmektedir. 30-60 cm. boylanabilen, çokyıllık

dayanıklı otsu bitkidir. Elips biçimli, ucu sivri, iri, kaba dokulu ve parlak yeşil

yaprakları vardır. Yuvarlak kesitli ve boylamasına kabartılı saplarla köke

bağlanan bu yapraklar ezildiğinde yakıcı bir koku yayarlar.

Yaprak koltuklarında haziran-temmuz aylarında açan çiçekleri, beyaz

salkımlar halinde olur. Bitkinin yumrukökü uzun, kalın, dışı sarı kahverengi,

içi beyaz ve etlidir. Bu kökün de yakıcı bir kokusu vardır. Güneşli ve açıklık

alanları, derin kazılmış, hafif ve nemli toprakları seven bayırturpu,

tohumlarıyla çoğalır. Bitkinin taze yumrukökü kalsiyum, sodyum, magnezyum

gibi mineraller ile C vitamini yönünden zengindir. Ayrıca hardal yağı, glikozit

ve sinigrin maddelerini içerir. Bu kökler ince ince rendelenerek, hardalsı

baharat kokusunu versin diye bazı et ve balık yemeklerine katılır.

Bayırturpunun kökleri parçalanarak kum içinde ileriki kullanımlar için taze

olarak saklanabilir. (Bu tür kök saklama ve ileriki günlerde kullanma yöntemi

Avrupa'da pek yaygındır.)

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Bayırturpunun Tedavi ve Kullanım Şekilleri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöylece

özetlenebilir:

• Sindirim sistemini uyarır, iştahı açar, mide ve bağırsaklardaki gazı söktürür,

ağrıları dindirir.

• İçerdiği antibiyotik nitelik nedeniyle bağırsakların çeperlerini koruyucu rol

oynar.

• Hafif müshil etkisi vardır.

• Grip ve yüksek ateşte iyileştirici etki yapar.

• Balgam söktürücüdür.

• İdrar yolları iltihaplarını iyileştirir.

Bütün bu durumlar için tıbbi etkisini sağlamak üzere, bitkinin yumrukökü

sonbaharda toprağı kazılarak sökülür. Temizlenip iyice rendelenerek günlük

diyete katılır. Ya da bitkinin ufak parçalara bölünmüş yumrukökünden l tatlı

kaşığı alınarak üzerine l bardak kaynar su dökülüp 5 dakika süreyle

demlendirilir. Böylece hazırlanan infüzyondan günde üç kez birer bardak içilir.

Grip ve yüksek ateşte, içilen infüzyon miktarı artırılabilir.

• Bayırturpu romatizma, bel ve sırt ağrılarına da iyi gelir.

Bunun için, bitkinin yaprak ve çiçekli bölümleriyle yara lapası hazırlanır ve

şikayet edilen yerlere bu lapa dıştan uygulanır.

UYARI

• Gebe kadınlar ile böbrek sorunu olan kişiler, aşırı miktarda bayırturpu

yememelidir.