BADEM

Bilimsel İsim Prunus dulcis

Bilinen İsmileri Bayam, Payam

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Gülgiller familyasındandır. Anayurdu İran ile

Afganistan yaylaları olan badem ağacı, Eski Yunanlılar ve Romalılar

tarafından Akdeniz bölgesine getirilmiş ve yöreye çok iyi uyum sağlamıştır.

Anadolu'da uzun yıllardan beri yetiştirilen, 10 m 'ye kadar boylanabilen,

şeftaliye benzeyen ama ondan daha büyük boylu ve daha uzun ömürlü bir

ağaçtır, özellikle çiçeklenme zamanı dona karşı aşırı duyarlı olan badem ağacı

bol güneşli, kışları ılık geçen, suyu iyi akıntılı yerleri sever ama toprak ayırımı

yapmaz. Yaygın ya da dik dikensiz dalları, ince uzun ve kenarları ince dişli

oval yaprakları vardır, ilkbahar başında açan çiçekleri beyaz, ender olarak

pembe renkli olur. Ağaç çiçekliyken önce beyaz sonra açık pembe renkli

görünür ve sonra yapraklanarak yeşile döner, ilkbaharın sonuna doğru ağaçta

üzeri tüylü, yeşil renkli, çağla denilen meyveler görünür. Daha sonra

ağustos-eylül aylarında taş çekirdek biçimini alan bu meyvelerin sert kabuğu

içinde, bir ucu sivri, öteki ucu yassı ve geniş olan bir tohum meydana gelir. Bu

tohuma badem ya da badem içi adı verilir. Badem ağacı, sert kabuğu içindeki

tohumun ekilmesiyle çoğaltılır. Ancak tohumdan yabani olarak süren fidanlar

aşılanır.

Bademler öncelikle Tatlı badem (P. dulcis) ve Acı badem (P. amara) olmak

üzere iki ana türe ayrılır. Bunlardan çeşitli melezleri türetilmiştir. Tatlı badem,

yağ bakımından zengin lezzetli bir besindir. Ayrıca albüminli maddeler,

şekerler, emülsin ve E vitamini içerir. Acı badem bu sayılanlara ek olarak

hidrosiyanik asit içerdiğinden hafif zehirlidir. Tatlı badem içi şekercilikte,

çikolata endüstrisinde ve badem şurubu yapımında kullanılır, ilkbaharda

bademin çağlası taze, daha sonra badem içi de kuru meyve olarak sevilerek

tüketilir. Badem içinden çıkarılan bademyağı, parfüm ve kozmetik

endüstrisinde sıkça kullanılır.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri Tatlı badem yağının Tedavi ve Kullanım Şekilleri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöylece

özetlenebilir:

• Müshildir: Özellikle çocuklarda daha etkili olur. Sulandırılıp gerekirse hafif

tatlandırılarak içilir.

• Yara iyileştiricidir. Dıştan, yaralara uygulanır.

• Güneş yanıklarında rahatlatıcı olur. Dıştan, bu gibi yanıklara uygulanır.

• Emzikli annelerde süt gelişini artırır. Sulandırılıp gerekirse tatlandırılarak

içilir.

• Öksürük ve boğaz ağrılarına karşı etkilidir. Sulandırılıp gerekirse

tatlandırılarak içilir.

• Bağırsakların çalışmasını düzenler. Gene sulandırılıp gerekirse tatlandırılarak

içilir.

• Ayrıca bademin içi, cinsel güçsüzlüğe karşı etkili olur. Bunun için

yemeklerden sonra bir miktar badem içi yenmesi salık verilir.

UYARI

• Acı bademin de bazı Tedavi ve Kullanım Şekilleri bulunmakla birlikte, aşırı kullanımı

zehirlenmelere yol açar.