SEDEFOTU

Bilimsel İsim Ruta graveolens

Bilinen İsmileri Bahçe sedefotu

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Sedefotugiller familyasının örnek bitkisidir.

Anayurdu bilinmemekte, Avrasya ve Kanarya adalarında yabani olarak

yetişmekte, yaz-kış yeşil kaldığı için Avrupa ve ülkemizde bazı bahçelerde

sevilerek üretilmektedir. 60-100 cm. boylanabilen, dayanıklı çalıdır. Yuvarlak

kesitli, mavi-yeşil renkli gövdesi bitkinin ikinci yılında odunsulaşır. Parçalara

bölünmüş, küçük ve yuvarlak yaprakları da mavi-yeşil renkli, acı tatlı ve

kokulu, içerdiği yağ benekleri nedeniyle benekli görünüşlüdür. Bitkinin

yeşilimsi sarı renkli gösterişli çiçekleri yaz sonuna doğru açar. Olgunlaşan

çiçekleri siyah renkli ve hilal biçimli tohumlara dönüşür. Sedefotu bitkisi

güneşli yerleri sevmesine karşın yarı gölgeli yerlere de dayanır. Suyu iyi

akıntılı alkalik toprakları yeğler. Ancak bitek olmayan toprakta yetişen bitki

daha dayanıklı olur. Bitki, tohumuyla çoğalır ama ağır ağır gelişir. Daha iyisi

ilkbaharda bitkinin bölünerek ya da yaz sonunda gövde kalemleri alınarak

çoğaltılmasıdır.

Sedefotu bitkisinin topraküstü bölümleri uçucu yağ, alkaloitler, tanen, reçine,

rutin adı verilen glikozit ile pektin içerir. Tohum ve yaprakları az miktarlarda

tüketilmek koşuluyla bazı ülkelerin mutfağında yer alır.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Antik çağlarda hastalıklara karşı yararlarıyla ün kazanan sedefotuna Latincede.

hastalıktan kurtulma anlamına gelen Ruta adı verilmiştir. Bitkinin bazı önemli

Tedavi ve Kullanım Şekilleri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir:

• Midevidir. iştahı açar ve sindirimi kolaylaştırır.

• Gaz söktürücüdür.

• Yatıştırıcıdır. Spazmları çözer. Spazmla oluşan öksürüğü keser.

• Kalp çarpıntısı ve endişeden doğan sorunları en aza indirger, isteri durumunu

yok eder.

• Âdet söktürücüdür. Kadınlarda aybaşı dönemini kolaylaştırır ve düzene

sokar.

• Uyarıcıdır.

• Terleticidir.

• Solucan (kurt) düşürücü etkisi vardır.

Bütün bu etkileri sağlamak üzere, sedefotunun topraküstü kesimleri, bitki

yazın çiçek açmadan önce toplanır ve gölgede kurutulur. 1-2 tatlı kaşığı

kurutulmuş ot alınıp 1 bardak kaynar suda 10-15 dakika demlendirilir. Böylece

elde edilen infüzyondan, günde üç kez birer bardak içilir.

• Aynı infüzyon dıştan yorgun gözlere pamukla uygulanırsa göz yorgunluğunu

giderir.

• Ayrıca sedefotu romatizma ağrılarına karşı etkili olur.

• Karın ağrılarına karşı da etkilidir.

Bu iki etkisinden yararlanmak için, taze sedefotu yaprakları parçalanıp elde

ezilerek zeytinyağının içine konulur. Birkaç saat bekletilir. Böylece elde edilen

eriyik daha sonra dıştan elle ovuşturularak şikâyetli yerlere uygulanır.

• Sedefotunun taze yapraklarından birkaçı ağızda çiğnenirse, yüksek

tansiyondan oluşan baş ağrısını geçirir.

• Sedefotunun yaprakları suda kaynatılıp dekoksiyonu yapıldıktan sonra biraz

sulandırılıp cilde uygulanırsa yararlı ve temizleyici olur. Ancak bazı kişilerin

cildini kızartabileceği unutulmamalıdır.

UYARILAR

• Sedefotu gebelikte kullanılmamalıdır, çünkü çok etkili bir çocuk

düşürücüdür.

• Yüksek dozda alınırsa zehirlenmelere yol açabilir.

Sedefotu, antiseptik ve böcek kovucu etkiler de taşır. Bunun için kurutulmuş

yaprakları evlerde mutfak ve kilerin uygun yerlerine serilir.