MENEKŞELER

Bilimsel İsim Viola türleri

Bilinen İsmileri Benevşe, Menevşe

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Menekşegiller familyasındaki Viola cinsinden 500

kadar, bir-iki ya da çokyıllık dayanıklı bitki türünün adı menekşedir. Bu

türlerden 20 kadarı ülkemizde yetişmekte olup en çok tanınan ve konumuzla

ilgili alanı Kokulu menekşe (V. odorata)'dir. Kokulu menekşe, doğada

özellikle nemli yerlerdeki ağaç altlarında ve ormanlık alanlarda kendiliğinden

yetişen, bulunduğu yere yayılıp toprağı iyice örttüğü için bahçelerde süs bitkisi

olarak yetiştirilen, güzel kokusu olan ve 10-15 cm. kadar boylanabilen,

çokyıllık bir bitkidir. Bitki, bu güzel kokusunu, ancak koparıldığı zaman

çevresine yayar. Kalp biçiminde koyu yeşil yaprakları; kış sonu ile ilkbaharda

açan mor ya da seyrek olarak beyaz taçyapraklı çiçekleri; açık sarımsı

kahverengi, minik, sert ve yuvarlak tohumları ve gene sarımsı kahverengi

rizomu (kökgövdesi) vardır. Bitki, tohumlarıyla ya da rizomundan uzayıp

toprağa yapışarak yeni bitki oluşturan kök saçaklarıyla çoğalır.

Kokulu menekşe saponin, mentil salisilat, alkaloitler, flavonitler ve uçucu yağ

içerir. Güzel kokulu çiçeği, şekerleme yapılarak pasta ve tatlıcılıkta, ayrıca

parfüm endüstrisinde kullanılır. Salatalara konularak çiğ olarak yenilir.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Bitkinin tıbbi etkileri ve bu etkilerden yararlanma yöntemleri şöyle

sıralanabilir:

• Soğuk algınlığı, anjin, boğmaca, öksürük ve bronşit durumlarında iyileştirici

ve rahatlatıcıdır. Göğsü yumuşatır, balgamı söktürür. Kronik bronşite bile iyi

gelir.

• İdrar söktürücüdür. idrar yolları enfeksiyonlarında iyileştirici etkisi vardır.

• Hafif bir müshil etkisi yapar.

• Egzama, akne ve öteki cilt sorunlarında iyileştirici etkisi görülür.

• Baş ağrısı, sinirlilik hali ve uykusuzluğa karşı olumlu etkileri vardır.

• Son zamanlarda yapılan araştırmalara göre, kokulu menekşenin bedende ur

oluşumunu engelleyici etkileri de saptanmıştır.

Bütün bu etkilen sağlamak üzere çiçek açtığı sürece kokulu menekşenin

topraküstü kısımları toplanır. Bunlar ya yaş,olarak ya da gölge bir yerde özenle

kurutularak kullanılır ve infüzyonu şöyle hazırlanır: 1 tatlı kaşığı yaprak, sap

ve çiçek karışımının üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika süreyle

demlendirilir. Bu infüzyondan, günde üç kez birer bardak içilir.