KADINTUZLUĞU

Bilimsel İsim Berberis vulgaris

Bilinen İsmileri Amberparis, Çobantuzluğu, Dikenüzümü, Sarıçalı

Bitki ile İlgili Genel Bilgiler

Kadıntuzluğugiller familyasının örnek bitkisidir.

Kuzey Yarıküre'nin ılıman bölgelerinde sıkça görülen; Avrupa'da ve

ülkemizde ormanların açıklık yerlerinde ve çitlerde yetişen, kışın yapraklarını

dökmeyen dikenli bir ağaççıktır. 1-3 m. boylanabilir. Derimsi yapılı, açık yeşil

renkli oval biçimli, yapraklarının kenarları kızılımsı renkli ve batıcı dişli olur.

Sarı ya da turuncu renkli çiçekleri olgunlaşınca, erkek organları çabukça dişi

organların üzerine kapanarak tozlaşmayı sağlar. Sonra bu dişi çiçekler kırmızı

ya da siyah renkli, oval biçimli, buruk ve ferahlatıcı tadı olan meyveleri

oluşturur. Bitki, bu meyvelerden döktüğü tohumlarıyla çoğalır.

Kadıntuzluğunun kök ve yapraklarında; berberin, oksiyantin, palmatin,

kolombanin, berbamin vb. alkaloitler ile kelidonik asit ve tanen bulunur.

Bitkinin meyveleriyle şurup ve reçel yapılır. Kadıntuzluğu bitkisi buğdayda

kınacık hastalığı yapan pas martarına arakonaklık ettiği için, buğday ekimi

yapılan tarlalara yakın yerde yetiştirilmesine izin verilmez.

Tedavi ve Kullanım Şekilleri

Bitkinin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir:

• İştah açıcıdır.

• Ateş düşürücü etkisi vardır.

• Kusmayı önler.

• Damar daraltıcı etkiler yapar.

• Tadı acı olan ve bedeni güçlendiren bir tonik ve müshildir. Bu iki etkisiyle

zayıf, bitkinlikten ve peklikten şikâyeti olan kişileri güçlendirirken

bağırsaklarının temizlenmesini de sağlar.

• Karaciğerin işlevlerini düzenleyen ve safra akışını artıran en iyi ilaçlardan

biridir.

• Safra kesesi yangısı ve safra kesesinde taş bulunması durumlarında yararlı

olur.

• Malarya'ya (sıtma) karşı iyileştirici etki yapar.

• İrileşmiş dalağı küçültme gibi ilginç bir işlevi daha bulunmaktadır.

Bütün bu önemli yararlan sağlamak üzere, kadıntuzluğu bitkisinin gövde ya da

kök kabukları alınır. Bunun için ilkbahar başında ya da sonbaharın sonuna

doğru toprağı kazılıp bitkinin kökü çıkarılır ve soyularak kabuğu alınır. Gövde

kabukları da aynı dönemlerde bitki soyularak alınır. Bu kabuklar gölgelik bir

yerde özenle kurutulur, 1 tatlı kaşığı kurumuş kabuk 1 bardak suya konulup su

kaynama noktasına kadar ısıtılır. 10-15 dakika soğumaya bırakılır. Böylece

hazırlanan dekoksiyondan günde üç kez birer bardak içilir.

UYARI

• Gebe kadınlar kadıntuzluğu bitkisini kullanmamalıdır.